यो जिन्दगी नदी झैँ गन्तव्य भेट्न धाओस्

युनेस्कोबाट १९९९ मार्च २१ मा घोषणा गरिएको विश्व कविता दिवसको अवसरमा सबै काव्यसाधक एवं पाठकहरूमा हार्दिक शुभकामना सहित... 
निकुञ्ज अभ्यासमालाको १०४औँ शृङ्खलामा आज हामी दिक्पाल छन्दमा अभ्यास गर्नेछौं। 

यो जिन्दगी हजारौँ बाधा सहेर बाँचोस् 
खप्दै अनेक पीडा ढुङ्गा भएर बाँचोस् 
बिर्सेर चोट चिन्ता हाँस्ने मिलोस् बहाना 
फक्रेर फूल जस्तै हाँसो छरेर बाँचोस् । 
 -जीवन काश्यप । 


समस्याः यो जिन्दगी नदी झैँ गन्तव्य भेट्न धाओस्। 
छन्दः दिक्पाल

मिल्दैछ प्रेरणा याे प्याराे निकञ्जभित्र
साहित्यमा सुनाैला काेराैँ नवीन चित्र
बिर्सेर लक्ष्य अाफ्नाे अाँखा कतै नलागाेस् 
यो जिन्दगी नदी झैँ गन्तव्य भेट्न धाओस् ।।

बाल्याै दियाे उज्यालाे साेच्याै हुँदैन रात
चिम्लेर हेर्नु अाँखा देखिन्छ अन्धकार ।
अन्धाे नबन्नु चाहे ती नेत्र नै हराअाेस्
यो जिन्दगी नदी झैँ गन्तव्य भेट्न धाओस् ।।

लेखककाे कर्तव्य

निकुञ्ज काव्य अभ्यास
श्रृङ्खला - १०१
मिति २०७४/१२/०४
छन्दः शार्दूलविक्रीडित
विषय:-लेखकको कर्तव्य

खाँचाे पर्छ जहाँ जहाँ रगतकाे पानी नपाए पनि
धर्तीमा अब जन्मियाेस् बचनले ढुङ्गा पगाल्ने कवि ।
नाैलाे स्वर्ग पु-याउने खनिदिने बाटाे कुनै देशकाे
थाेत्रा ती चुँडिए नयाँ जडिदिने दायित्व हाे काव्यकाे ।।

ठूला विज्ञ समाजका नयन हुन् सर्वस्व देखाउने
जिम्मेवार निकाय हुन् कवि स्वयं संसार लम्काउने ।।

https://www.facebook.com/groups/954096397945375?view=permalink&id=1828472627174410

साथी बनाएँ व्यवधान के छ ?

साथी बनाएँ व्यवधान के छ ?
हेर्दै नहेरेर विधान के छ ?

देख्दैछु तिम्रै सपना सदैव
भन्छाै तिमी हेर्छु प्रमाण के छ ?

बिर्सेँ युवाका झगडा सुनेर
याे देशकाे राष्ट्रिय गान के छ ?

 भन्दा अपमान के छ ?

याद

कारागार छ यादकाे अब यहाँ हिँड्नै नसक्ने भएँ
बाेल्ने चाह थियाे बिरूद्ध यसकाे अन्त्येष्टिका खातिर
चिच्याएँ सुनिएन बाहिर कतै बन्दै गएँ काँतर
निस्केँ खाेज्न भनेर दिव्य प्रतिमा देशी विदेशीहरू
बाेकी ल्याउँछु लाख पावन उषा ताता उज्याला सबै
ठेगाना तर भेटिएन नभमा ताराहरूका कतै ।।

ढुङ्गा स्वयम् र्इश्वर

कविताः ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर

छन्दः शार्दूलविक्रीडित

गर्दैनन् पनपक्ष पाप कुभलाे कोही कसैकाे कतै

आँखामा तल माथि छैन उसको सम्पूर्ण संसार नै ।

टुङ्गाे छैन निवास देव रहने ब्रह्माण्डमा अाखिर

बुझ्ने मानिस हौ भने यदि तिमी ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।१।।

बारम्बार मनुष्यका मगजमा सङ्कल्प धेरै रहे

ढुङ्गाको मन हो तटस्थ प्रतिमा मान्छे तिमी जान हे ।

अप्ठेराे जब पर्छ याे भुवनमा स्वर्गीयका के भर ?

द्याैता झैँ सब ठाउँ साथ रहने ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।२।।

 

मान्छाैँ दूर नदेखिने प्रकृतिका द्याैताहरूका कथा

मानाैँ फुर्सद छैन सुन्न कहिल्यै ढुङ्गाहरूका व्यथा ।

पूजा ढाेग गरे सबेर सबले पस्दा यिनी मन्दिर

इच्छा स्वप्न व्रतालुका सुनिदिने ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।३।।

केही  लक्षण देखिए सयलका हाँसेर रम्छन् हदै

चिन्ता दुःख कतै परे अलिकता अाैधी अलाप्छन् कठै ।

एकैनास कहाँ परिस्थिति जहाँ फेरिन्छ कालान्तर ?

बस्छन् ती चुपचाप व्यक्त नगरी ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।४।। 

पृथ्वीमा सब व्यर्थ मानिसहरू देखाउँछन् नाटक

काे उत्कृष्ट छ ? फैसला गरिदिने ढुङ्गा छ निर्णायक ।

गुम्बा चैत्य विशाल मस्जिद कतै पाैवा र गिर्जाघर

धर्मात्मा अनुकूल उत्तर दिने ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।५।।

बोल्दैनन् तर धेर्य छन् हरघडी सन्तुष्ट यी पत्थर

ईर्ष्या स्वार्थ पछ्याउँदै छ नरले सन्तृप्त हुन्नन् अतः ।

मान्छेका उपलब्ध श्रोत कति छन् बन्छन् सँधै आतुर

देख्दैनन् सपना न मान्छ पछुतो ढुङ्गा स्वयं ईश्वर ।।६।।

पीडा शाेक तथा वियोग दुबिधा अार्इपरेता पनि

केहीबेर बसी अगाडि नजिकै काेही मरेतापनि ।

नाैलाे हैन यथार्थ याे नियम हाे गर्लान् गुनासा तर

लाखौँ साल अनन्त बाँचिरहने  ढुङ्गा स्वयं ईश्वर ।।७।।

श्रद्धाञ्जली अर्पण

अामाबाबु र दाजुभाइ बहिनी तिम्राे प्रतिक्षा गरी
ल्यायौ अाज बहार अश्रु जल याे राखेर अाँखा भरि ।
तिम्राे माथ चुमेर मूर्छित हुने इच्छा थिए अन्तिम
यस्ताे हालत सिर्जना अब भयाे श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

देखिन्छाै इतिहासका हरफमा सच्चा विजेता तिमी ।
याे भूमण्डलकाे अथाह पथ भै संसार डुल्दा पनि
अाफ्नै अाँगनमा पराजित भयाै के के थिए कारण ?
अाधा जीवनमा दिवंगत भयाै श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

बेँसी झर्छु बरालिएर तर यो छाती नभुल्ने भयो
चढ्दा लेक गुराँसका अब कुनै थुङ्गा नफुल्ने भयो ।
के थाहा कतिखेर देह यसरी ढल्नेछ यो जीवन
क्यै गर्दा पनि हुन्न शान्ति मनमा श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

पायौ दुःख अनेक झन्झट यहाँ हाम्रो थियौ पाहुना
पक्कै हर्ष  लोकभरिको मिल्नेछ त्यो स्वर्गमा
बाचुञ्जेल थिए अथाह सपना बाँकी थिए शासना
अात्मा शान्ति रहाेस् बितेपछि सदा श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

मेराे धेर छ अायु भन्छ कसले बाँच्ने कतिञ्जेल हाे ?
यात्रा जीवनकाे अथाह सकिने साँच्चै अनाैठाे छ याे । 

नेपाली जन हाे नबिर्सनु कतै एक्कासि लाग्ला दशा
यस्तै घट्दछ दर्दनाक घटना बेला कुबेला यहाँ ।
मान्नैपर्छ सदैव प्राण जिउँदाे बाँच्दैन अाजीवन
 मुटुमा श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

अचानक तिमी

मेराे याे सब शाेक व्यक्तिगत हाे श्रद्धाञ्जली अर्पण

 अनिश्चित रह्याे
साेचेँ

लगनशील छ जो सुख पाउँछ

निकुञ्ज अभ्यासमालाको ८८ औँ शृङ्खलामा आज हामी द्रुतविलम्बित छन्दमा अभ्यास गर्नेछौँ । 

छन्द - द्रुतविलम्बित 

गण - न भ भ र 

सङ्केत - III SII SII SIS

जुनकिरी अरुको भरमा बसे
चहकिलो बिपना कसरी हुने ?
नियम हो दिनमा रवि आउँछ
लगनशील छ जो सुख पाउँछ ।

सतहमा रहँदा सुन मिल्छ र ?
गहिरिए पिँधमा जुन मिल्दछ

सफल भै प्रतिभा अनि अाउँछ
लगनशील छ जो सुख पाउँछ ।
- विजय तामाङ