विश्व कपको मैदान नेपाल हो

अग्ला आठ जना मिलेर सजिलै खेल्छन् भकुन्डो यहाँ
खेलाडी परदेशबाट जति छन् बेहोस आश्चर्यमा ।
खुट्टाले छुन पाउँदैन तिनको हाम्रो निजी खेल हो
मानौँ चर्चित धेर विश्व कपको मैदान नेपाल हो ।।

त्यो सर्वोच्च हिमाल बादलसँगै ठोक्काउँदा टाउको
कालो बादल टुक्रिई जमिनमा पानी बनी दर्कियो ।
कोसीले त्यसकै समर्थन गरी छल्काउने छाल हो
आऊ हेर्न मुनाल विश्व कपको मैदान नेपाल हो ।।

सारा गोल सिधै प्रसारण हुँदा संसार हेर्दै थिए
ती धौलागिरि अन्नपूर्ण जितमा उत्साहले उफ्रिए ।
त्यो होचो तलको पहाड हरियो सीमान्त पर्खाल हो
को हान्लान् अब गोल विश्व कपको मैदान नेपाल हो ।।

नेपाली इतिहास कोर्न यसरी सम्पूर्ण मैदानमा
बाँकी विश्व छ मौन शून्य जसरी हुन्नन् मजा खेलमा ।
जो आए दुनियाँ भुले प्रकृतिको भूस्वर्गको ताल हो
सानो हैन विशाल विश्व कपको मैदान नेपाल हो ।।

(विश्वकप विशेष)

छन्द चौतारीमा

बुद्धलार्इ चिठी (शार्दूलविक्रीडित)

तिम्राे दिव्य मुहार उद्धृत भर्इ नेपाल याे चम्कियाे
याैटा स्वर्ग बनाेस् स्वयम् मुलुक याे लेखेर छाडीदियाै

माटो भयो जिन्दगी - शार्दूलविक्रीडित

माटोबाट उठी हिजो सयकिलो चट्टान बोक्दै थिएँ
नाडीभित्र अपार तागत थियो ढुङ्गाहरू तर्सिए ।
आऊ काट्न हजार दुष्मणहरु लाग्दैन त्यो ज्यादती
हावा चल्छ तथापि प्राण सकियो माटो भयो जिन्दगी ।।१।।
---
धूलो लाग्छ भनेर माथि नभको बाटो गएको थिएँ
रातो बाकसमा सुरक्षित रही यो देशमा फर्किएँ ।
देखेँ स्वप्न ठुला ठुला सहरमा बस्ती बसाल्ने भनी
मिथ्या एक रहेछ आखिर सबै माटो भयो जिन्दगी ।।२।।
---
आफ्नै मूल्य बजारमा छ महँगो चासो अरूको किन ?
फर्किन्छन् अब फेरि चामल सरी पीठो नबिक्ने दिन ।
आफ्नो रूप र बैँस सुन्दर हुँदा चर्चा बगैँचा भरि
यौटा फूल फुलेर आज कुहियो माटो भयो जिन्दगी ।।३।।
---
पल्टाऊ इतिहासका हरफ ती यो देश कस्तो थियो ?
माटो बेच्न तयार पर्वत रहे काटे भयो टाउको ।
नेपाली शिर आज झुक्छ कि भनी को हिँड्छ चिन्ता लिई ?
कस्को शोक मनाउने अब स्वयम् माटो भयो जिन्दगी ।।४।।

यौटै छ बाटो बुझौं - पहिलो कविता

अर्को मानबको ब्यथा बुझिदिनू, ‘मान्छे हुँ’ भन्छौ भने

ढुङ्गा मन्दिरको नपुज्नु कहिल्यै द्यौता छ मान्छौ भने ।
‘ऊ सानो म ठुलो’ घमण्ड नगरी सक्छौँ मिलेरै बसौँ
पालोमा अनिवार्य जानुछ सबै यौटै छ बाटो बुझौँ ।।१।।

आफैँ दुःख गरी रमी सयलमा बाँचौँ बचाऔँ बरु
डाहिल्लो नबनौँ कतै पशुसरी देख्दा रमेको अरु ।
दौडिन्छौ धनको पछि फगतमा मारेर मान्छे सयौँ
धर्तीको मनमा धनी गरिबको यौटै छ बाटो बुझौँ ।।२।।

आफ्नै सम्झिनुपर्छ दुःख अरुको सोचौं विवेकी बनी
बोले सभ्य सँधै मुनासिब हुने पग्लिन्छ ढुङ्गा पनि ।
शिक्षा शान्ति कतै अभाव छ भने साहित्य बाच्ने गरौँ
पुग्नेछौँ सब स्वर्गमा सुगमको यौटै छ बाटो बुझौँ ।।३।।

बोल्दा ख्याल गरौँ न दुख्छ कि भनी कोही कसैको मन
कुल्चेको बिरुवा सदैव पथमा खुम्चिन्छ आजीवन ।
फक्रेको नव पुष्प झर्नु पहिले बास्ना सबैमा छरौँ
हाम्रो जीवन आखिरी मिलनको यौटै छ बाटो बुझौँ ।।४।।

२०७४ पौष १९
जनवरी ३, २०१८

(I met an accident on 1st January 2018 on the way to Dhadingbeshi from Gajuri and I accepted the fact that we all have to die one day. Acknowledging that, I had to spread that messege in the form of poetry. Though, my poem was not that much effective and good, It is very important for me because from that incident I started writing poems.)

प्रगतिको ढोका उघारौँ अब

बानी छैन सुकर्मले सबजना बाँडेर खाने किन ?
के पच्थ्यो हसुरेर अन्न सजिलै त्यो हाजमोला विना ?
बाँझो उर्वर भूमि व्याप्त छ यहाँ बेरोजगारी सब ?
गर्दै पौरख राष्ट्रमा प्रगतिको ढोका उघारौँ अब ।।१।।

अर्काको भरमा छ देश जनता माटो विरामी भयो
आफ्नै जङ्गलको टिपेर अमला खानै मनाही भयो ।
नाका बन्द छिमेकबाट गरिए घुर्की लगाई जब
लाग्यो डाह हुने यहीँ प्रगतिको ढोका उघारौँ अब ।।२।।

छातीमा जलमग्न भो मनमनै रुन्छन् तराई तल
हेर्दा माथि हिमाल पर्वतहरू देखिन्छ शोकाकुल ।
धर्तीको विकराल यो समयमा रोएर के फाइदा ?
बुझ्दै मर्म जसोतसो प्रगतिको ढोका उघारौँ अब ।।३।।

खोज्दै ज्योति प्रभातको समयमा यो देश छाडेँ रुँदै
ठेगाना तर भेटिएन नभमा ताराहरूका कतै ।
हेर्दै बस्नुहुँदैन साधकहरू भूकम्प आयो जब
रातारात विकासको प्रगतिको ढोका उघारौँ अब ।।४।।

बाटो बन्द छ राजमार्गबिचमा यात्रीहरू व्यग्र छन्
पार्टीको अभियान कार्यक्रममा कर्मीहरू मस्त छन् ।
साझा जन्मथलो विभाजन गरी मान्छौ र के उत्सब ?
मिल्दै आपसमा सदा प्रगतिको ढोका उघारौँ अब ।।५।।

नेपाली धरती कला कुशलता सौन्दर्यताको स्थल
भ्रष्टाचार बढ्यो प्रदूषित भयो नारायणीको जल ।
मेरा रक्तनली कटाउन सकूँ यौटै छ इच्छा अब
पार्दै सिञ्चित भूमि यो प्रगतिको ढोका उघारौँ अब ।।६।।

◾छन्द: शार्दूलविक्रीडित
© Lawong

लेखककाे कर्तव्य

निकुञ्ज काव्य अभ्यास
श्रृङ्खला - १०१
मिति २०७४/१२/०४
छन्दः शार्दूलविक्रीडित
विषय:-लेखकको कर्तव्य

खाँचाे पर्छ जहाँ जहाँ रगतकाे पानी नपाए पनि
धर्तीमा अब जन्मियाेस् बचनले ढुङ्गा पगाल्ने कवि ।
नाैलाे स्वर्ग पु-याउने खनिदिने बाटाे कुनै देशकाे
थाेत्रा ती चुँडिए नयाँ जडिदिने दायित्व हाे काव्यकाे ।।

ठूला विज्ञ समाजका नयन हुन् सर्वस्व देखाउने
जिम्मेवार निकाय हुन् कवि स्वयं संसार लम्काउने ।।

https://www.facebook.com/groups/954096397945375?view=permalink&id=1828472627174410

याद

कारागार छ यादकाे अब यहाँ हिँड्नै नसक्ने भएँ
बाेल्ने चाह थियाे बिरूद्ध यसकाे अन्त्येष्टिका खातिर
चिच्याएँ सुनिएन बाहिर कतै बन्दै गएँ काँतर
निस्केँ खाेज्न भनेर दिव्य प्रतिमा देशी विदेशीहरू
बाेकी ल्याउँछु लाख पावन उषा ताता उज्याला सबै
ठेगाना तर भेटिएन नभमा ताराहरूका कतै ।।

ढुङ्गा स्वयम् र्इश्वर

कविताः ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर

छन्दः शार्दूलविक्रीडित

गर्दैनन् पनपक्ष पाप कुभलाे कोही कसैकाे कतै

आँखामा तल माथि छैन उसको सम्पूर्ण संसार नै ।

टुङ्गाे छैन निवास देव रहने ब्रह्माण्डमा अाखिर

बुझ्ने मानिस हौ भने यदि तिमी ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।१।।

बारम्बार मनुष्यका मगजमा सङ्कल्प धेरै रहे

ढुङ्गाको मन हो तटस्थ प्रतिमा मान्छे तिमी जान हे ।

अप्ठेराे जब पर्छ याे भुवनमा स्वर्गीयका के भर ?

द्याैता झैँ सब ठाउँ साथ रहने ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।२।।

 

मान्छाैँ दूर नदेखिने प्रकृतिका द्याैताहरूका कथा

मानाैँ फुर्सद छैन सुन्न कहिल्यै ढुङ्गाहरूका व्यथा ।

पूजा ढाेग गरे सबेर सबले पस्दा यिनी मन्दिर

इच्छा स्वप्न व्रतालुका सुनिदिने ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।३।।

केही  लक्षण देखिए सयलका हाँसेर रम्छन् हदै

चिन्ता दुःख कतै परे अलिकता अाैधी अलाप्छन् कठै ।

एकैनास कहाँ परिस्थिति जहाँ फेरिन्छ कालान्तर ?

बस्छन् ती चुपचाप व्यक्त नगरी ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।४।। 

पृथ्वीमा सब व्यर्थ मानिसहरू देखाउँछन् नाटक

काे उत्कृष्ट छ ? फैसला गरिदिने ढुङ्गा छ निर्णायक ।

गुम्बा चैत्य विशाल मस्जिद कतै पाैवा र गिर्जाघर

धर्मात्मा अनुकूल उत्तर दिने ढुङ्गा स्वयं र्इश्वर ।।५।।

बोल्दैनन् तर धेर्य छन् हरघडी सन्तुष्ट यी पत्थर

ईर्ष्या स्वार्थ पछ्याउँदै छ नरले सन्तृप्त हुन्नन् अतः ।

मान्छेका उपलब्ध श्रोत कति छन् बन्छन् सँधै आतुर

देख्दैनन् सपना न मान्छ पछुतो ढुङ्गा स्वयं ईश्वर ।।६।।

पीडा शाेक तथा वियोग दुबिधा अार्इपरेता पनि

केहीबेर बसी अगाडि नजिकै काेही मरेतापनि ।

नाैलाे हैन यथार्थ याे नियम हाे गर्लान् गुनासा तर

लाखौँ साल अनन्त बाँचिरहने  ढुङ्गा स्वयं ईश्वर ।।७।।

श्रद्धाञ्जली अर्पण

अामाबाबु र दाजुभाइ बहिनी तिम्राे प्रतिक्षा गरी
ल्यायौ अाज बहार अश्रु जल याे राखेर अाँखा भरि ।
तिम्राे माथ चुमेर मूर्छित हुने इच्छा थिए अन्तिम
यस्ताे हालत सिर्जना अब भयाे श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

देखिन्छाै इतिहासका हरफमा सच्चा विजेता तिमी ।
याे भूमण्डलकाे अथाह पथ भै संसार डुल्दा पनि
अाफ्नै अाँगनमा पराजित भयाै के के थिए कारण ?
अाधा जीवनमा दिवंगत भयाै श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

बेँसी झर्छु बरालिएर तर यो छाती नभुल्ने भयो
चढ्दा लेक गुराँसका अब कुनै थुङ्गा नफुल्ने भयो ।
के थाहा कतिखेर देह यसरी ढल्नेछ यो जीवन
क्यै गर्दा पनि हुन्न शान्ति मनमा श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

पायौ दुःख अनेक झन्झट यहाँ हाम्रो थियौ पाहुना
पक्कै हर्ष  लोकभरिको मिल्नेछ त्यो स्वर्गमा
बाचुञ्जेल थिए अथाह सपना बाँकी थिए शासना
अात्मा शान्ति रहाेस् बितेपछि सदा श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

मेराे धेर छ अायु भन्छ कसले बाँच्ने कतिञ्जेल हाे ?
यात्रा जीवनकाे अथाह सकिने साँच्चै अनाैठाे छ याे । 

नेपाली जन हाे नबिर्सनु कतै एक्कासि लाग्ला दशा
यस्तै घट्दछ दर्दनाक घटना बेला कुबेला यहाँ ।
मान्नैपर्छ सदैव प्राण जिउँदाे बाँच्दैन अाजीवन
 मुटुमा श्रद्धाञ्जली अर्पण ।।

अचानक तिमी

मेराे याे सब शाेक व्यक्तिगत हाे श्रद्धाञ्जली अर्पण

 अनिश्चित रह्याे
साेचेँ

निकुञ्ज अभ्यासमाला-६५

निकुञ्ज अभ्यासमाला-६५
मिति:२०७४/१०/२५
छन्द:शार्दूलविक्रीडित
विषय:-झर्ना
**************************
प्यारो देश कुनै यहाँ भुवनमा नेपालजस्तो छ र
लेकाली मसिना नदी सब मिली झर्छन् तराईतिर
हाम्फाल्दै झरना बनेर बहँदा देखिन्छ आकर्षक
पर्छन् छक्क सदैव मानिसहरु हेर्दै सयौँ दर्शक

खस्दा माथि उचाइबाट पदमा तैरिन्छ आकाशमा
उर्लिन्छन् अझ बेस्सरी रिस गरी बाढी र बर्सातमा
के गर्छौ रिसले यताउति धरा सारा डुबाएपछि
हल्ला गर्छ यहाँ निरन्तर सँधै आवाज पाएपछि
- विजय तामाङ
**************************