Thursday, May 11, 2023

घमण्ड (उपजाति)

 घमण्डको पर्वतमा चढेर
हेरुँ भने जीवन यत्तिखेर
कतै उभेको छु स्वयम् म आफू
अरु कसैको वशमा छ जादू । 

म फुल्छु होला सय सालसम्म
आजै झरेतापनि के अचम्म
जो फल्छ त्यो झर्छ, यही रहेछ
यस्तै छ यो जीवन भन्नु के छ?

आफ्नै छिमेकी सरकार होलान् 
पैसा, घडेरी, घर, कार होलान्
के गर्नु यस्ता चिजको बखान?
खोज्नै प¥यो चामल दाल खान ।

मैले दिएँ दान भनेर हिँड्न
आफैँ लिएको ऋणले दिँदैन
पाए अरुबाट समस्त मेरा
हैनन् कुनै चीज निजी यहाँका ।

हेरेर आफ्नो अनुहारलाई
के कोर्नु भित्री मनमा सलाई
बिग्रिन्छ केही दिनमा मुहार
घमण्ड बाँच्दैन सदाबहार ।

छन् पाखुरा यी बलिया भनेर
फुलाउँदै हिँड्नु परेन हेर
शरीर मोटो कसिलो भएर
बन्दैन हात्ती कछुवा बढेर ।

छन् हात मोटा कमिला, झिँगाको
तथापि गर्दैन खिसी अरुको
मान्छेहरु मात्र घमण्ड गर्छन्
छैनन् पखेटा तर माथि उड्छन् ।

बोकेर आफ्नै शिर हिँड्नलाई
कदापि गाह्रो नपरोस् मलाई
यो ज्यान जस्तो छ, यही छ प्यारो
मात्रै नहोस् चित्त कतै अँध्यारो । 

आँखाहरुले छल मात्र गर्छन्
यी कानले सीमित बात सुन्छन्
मान्छे कुनै चार किताब किन्छ
पढेर ब्रह्माण्ड कहाँ सकिन्छ ?

म देख्छु राम्रो, तर खास के छ?
म लेख्छु राम्रो, परिवेशले छ 
भनूँ भने गाउँछु गीत मीठो
अभ्यासले हो, सुर तालले हो ।

मैले नदेख्ने दुनियाँ अरु छन्
मैले नलेख्ने कविताहरु छन्
हजार छन् बुझ्न सकिन्न भाषा
घमण्डले मात्र दियो निराशा । 


Wednesday, May 10, 2023

जाँदैछु छाडेर स्वदेश आज (उपजाति)

 ‘यौटा चरा हूँ’ यति सोच्नुपर्छ

हुर्केर मैले गुँड छोड्नुपर्छ
यो चाहना होइन बाध्यता छ
स्वदेश छाडेर हिँडे म आज ।
जानै नपाए पनि शान्ति छैन
जाऊँ भने चित्त खुसी हुँदैन
भूस्वर्ग यो देश पछाडि छाडी
म बढ्न सक्थेँ कसरी अगाडि ?
देखेर मैले सपना नमीठो
स्वयम् बनाएँ विपना नमीठो
देख्दैछु संसार घमाइलो छ
तथापि कस्तो नरमाइलो छ ।
थिए हितैषी जन इष्टमित्र
आए विमानस्थल क्षेत्र भित्र
‘एक्लै नजाऊ त्यति दूरसम्म’
कसै भनेनन् किन हो अचम्म ।
गर्दैछ हाँसेर विदाइ साथी
पीडा हजारौँ थपिए ममाथि
विमान चढ्दा पनि रोकिएन
सामान जोख्दा मन जोखिएन ।
आफ्नै पखेटा जबसम्म छैन
आकाशमा मार्ग छ देखिँदैन
र उड्नलाई सजिलो रहेछ
सामान ल्याएँ मन पो छुटेछ ।
नसोध गन्तव्य कतै कसैले
उडेँ अरूको भरमा त्यसैले
ओर्लिन्छु कस्तो स्थल टेक्नलाई
मिल्नेछ कस्तो दिन देख्नलाई ?
पुगेँ भने स्वर्ग स्वदेशजस्तै
आमा म लेख्नेछु चिठी प्रशस्तै
बसेर टाढा नजिकै हुनेछु
सधैँ खुसीमात्र पठाउनेछु ।

Saturday, November 5, 2022

म विश्वकै सुन्दर देशमा छु -उपजाति

हिमाल हीरासरि टल्किदिन्छ
पहाड मानौँ मणिबाट बन्छ
झन् आँगनीमा सुनको तराई 
छ खास धेरै घर यो मलाई ।

हेरूँ म अग्लो चुचुरो चढेर
देखिन्छ आफ्नै घरबार धेर
आफ्नै भकारी अनि खेत बारी
म हात जोडूँ कसको अगाडि?

होलान् छिमेकी खुब शक्तिशाली
आए भने ती निहुँ खोज्नलाई
मेरो नि छाती कमजोर छैन 
लुकेर भाग्ने निमुखा म हैन ।

छ देश प्यारो जब प्राणभन्दा
को हुन्छ अर्को बलियो मभन्दा
आशा करोडौँ जनको ममाथि 
जित्नेछु राखी इतिहास साक्षी ।

नक्सा छ सानो तर देशभित्र
स्वयम् अटेको छ जगत् समस्त
संसारकै उच्च चुली यहीँ छ
र शान्तिको द्वार खुला यहीँ छ ।

जसै पहाडी रङ भुल्न थाल्छ
गुराँस पाखाभरि फुल्न थाल्छ
उजाडिने मौसम छैन जस्तो
बसन्तको अन्त हुँदैन जस्तो ।

महोत्तरी, धादिङ, दाङ, डोटी
घुमेर के पुग्छ र एकचोटि ?
कतै नजाऊँ पनि धेर्य टुट्छ
जाऊँ भने पश्चिम, पूर्व छुट्छ ।

बतास उड्दैछ सुवास बोकी
नेपाल यो सुन्दर वाग हो कि 
सोधे कसैले यति मात्र भन्छु
म विश्वकै सुन्दर देशमा छु ।

महामूर्ख हूँ कि ?

यहाँ जिन्दगी बाँच्नुको सार के छ
खरानी बनी जानुपर्ने रहेछ ।
सकेसम्म दौडिन्छ मान्छे तथापि
सबै चेतना अन्त्यमा हुन्छ साथी ।

कहाँबाट आई कहाँ जानुपर्छ
चढी यो सवारी कहाँ झर्नुपर्छ ?
कसैले समाएर डोर्‍याउँदैन
त्यसैले कसैको भरोसा हुँदैन ।

अँध्यारो छ अस्पष्ट लाग्दैन घाम
हराएँ कुनै मार्गको बीचमा म ।
यहाँ को समस्या समाधान गर्छ 
कसैले बताऊ कता हिँड्नुपर्छ ।

कुनै भक्त ढोगेर ढुङ्गा खुसी छ
कतै भोजमा मोजमा जिन्दगी छ
यहाँ रीत यस्तै छ जानिन्न केही
म केही नबुझ्ने महामूर्ख हूँ कि ?

म यो जिन्दगी अर्पिऊँ देशलाई

तिमीले दियौ जन्म नेपाल आमा
त्यसैले छ अस्तित्व मेरो धरामा
अरू चीज खै के दिऊँ देशलाई ?
म यो जिन्दगी अर्पिऊँ देशलाई ।

छ राम्रो यसैमाथि बुट्टा सजाऊँ
यिनै भीरपाखाहरूमा रमाऊँ
यही मृत्तिका लाग्छ प्यारो मलाई 
म यो जिन्दगी अर्पिऊँ देशलाई ।

हिमाली कुनै शान्त जिल्ला पसेर
कुना कन्दरामा तपस्या गरेर
नियालूँ म आनन्दले विश्वलाई
म यो जिन्दगी अर्पिऊँ देशलाई ।

कुनै पृष्ठ खाली छ मैदानजस्तो
कतै मृत्तिका हैन पाषाणजस्तो
हिडूँ देश छाडेर के हेर्नलाई ?
म यो जिन्दगी अर्पिऊँ देशलाई ।

छ आँखा खुलेको र आत्मा पवित्र
म के लेख्नु के छैन नेपालभित्र ?
यही स्वर्ग हो साधना गर्नलाई 
म यो जिन्दगी अर्पिऊँ देशलाई ।

Monday, July 11, 2022

मानिसहरूले कल्पना गर्छन् पखेटा भएका मानिसहरू

ढुङ्गाहरूले पनि कल्पना गर्छन् हाेला खुट्टा भएका ढुङ्गाहरू । 

Thursday, May 5, 2022

सानो इच्छा

कुनै पाहुना मात्र हूँ यो घडीमा
दुईरात बस्नेछु यो झोपडीमा
कसैको नखोसी दुई गाँस खाऊँ
म सानो छु सानै भए पुग्छ ठाउँ ।

नबाँचू कसैको दुखाएर चित्त
नदेखूँ कुनै स्वप्न आफ्नो निमित्त
उडी माथि आकासमा पुग्नलाई
भुईँको धुलोले नरोकोस् मलाई ।

कुनै चीज पाएर मुठ्ठी कसेर
ममा छैन बाँच्ने कला खुम्चिएर
चरा हूँ कुनै पिञ्जरा भित्र छैन
म उड्दैछु आकाश यो सिद्धिदैन ।

लिई जिन्दगानी कुनै कोपिलाको
गरूँ एक यात्रा दुई पाइलाको
महासिन्धु बन्ने कुनै छैन चाह
म थोपा बनूँ प्यास मेट्ने अथाह ।